خبرگزاری مهر – گروه استان ها: ۱۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی اش زیر کشت سیب زمینی است و به عنوان یکی از کشاورزان مطرح در تولید محصول سیب زمینی در قروه شناخته می شود. همراه پسرش به برداشت زحمت یک ساله اش مشغول است. سابقه ای ۳۰ ساله در کاشت سیب زمینی دارد و به قولی متخصص این کار است.
نامش «محمد رضا خالدیان» است اما همه او را «حاج رضا» صدا می زنند. چهره خسته اش حکایت از وضعیت پیش رو دارد. موهای جو گندمی اش را باد بر پیشانی می کشاند و نگاهش به گونی های سیب زمینی می نشیند که پشت سر هم در صف انتظار برای حمل ایستاده اند.
آسیب به کشاورز
«حاج رضا» در سال جاری از هر هکتار، ۴۵ تن سیب زمینی برداشت می کند و این در حالی است که سال گذشته از هر هکتار ۵۵ تا ۶۰ تن تولید داشت. او دلیل کاهش محصول خود را از کمبود آب، گران شدن مواد اولیه برای تولید، نبود برنامه ای برای فروش بهتر و … می داند.
در روز ۱۵۰ کارگر دارد و به دلیل اینکه با منع صادرات، قیمت سیب زمینی پایین آمد و فروش آن هم نزول کرد مجبور به تعدیل تعدادی از کارگرها شد و حالا بلاتکلیف برای فروش محصول مانده است.
به گفته او با منع صادرات قیمت سیب زمینی از هزار و ۵۰۰ تومان به ۵۰۰ تا ۸۰۰ تومان رسید و همین موجب زیان شد. «وقتی کشاورز ادوات و وسایل اولیه برای تولید و عرضه را با قیمت بالا می خرد و با فروش محصول سودی عایدش نمی شود باید گفت این کاهش قیمت جز ضرر برای کشاورز چیز دیگری به همراه ندارد.»
«حاج رضا» معتقد است اگر قیمت محصول کاهش می یابد، باید متناسب با آن، قیمت دیگر وسایل مرتبط هم پایین بیاید. «الآن من پول نخ، گونی، سم و کود، کرایه حمل و نقل، دستمزد کارگر و … را با نرخ روز می پردازم و با این حساب آیا کاهش قیمت سیب زمینی یا جلوگیری از صادرات آن می تواند منطقی باشد؟»
او دوست دارد روند صادرات باز شود و البته به جای منع، کنترل و مدیریت گردد. «نیاز است صادرات به روال قبل بازگردد و این بار با مدیریت درست، قیمت ها نظارت و رصد شود تا کشاورز هم پاسخگوی کارگر باشد و هم در تولید به موفقیت برسد.»
شکست های مختلف
کشت سیب زمینی ۴ سال با شکست است و یک سال همراه با سود و در این میان نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی باعث شده ضرر و زیان این محصول بیشتر شود. «حاج رضا» بارها پیشنهاد راه اندازی کارخانه ای برای صنایع تبدیلی همانند چیپس داده اما تاکنون هیچ گونه توجهی از جانب مسئولان امر شامل حالش نشده است.
او همچنین از تأثیر اعتصاب کامیون داران بر روی محصولات کشاورزی گفت. «با اعتصاب کامیون داران محصولات در زمین ماند و به بازار فروش نرسید و همین باعث شد توازن میان عرضه و تقاضا از بین برود.»
«حاج رضا» از ابتدای خرداد تا اواسط آبان ماه برای کاشت و برداشت سیب زمینی زمان صرف می کند. در این میان باید دانست که سیب زمینی محصول پرآبی بوده و با وجود شرایط بی آبی منطقه، بحران آب اصلی ترین مشکل کشاورزان است. برای همین این کشاورز دور آبیاری برای محصول را کم کرده و کشت محصول را عقب انداخت تا به نوعی در مصرف آب صرفه جویی کرده باشد.
کنترل به جای حذف
بیش از ۳ هزار و صد هکتار از اراضی شهرستان قروه زیر کشت سیب زمینی قرار دارد و سالانه صد تا ۱۵۰ هزار تن محصول سیب زمینی در این منطقه تولید می شود.
هرچند مدیر جهاد کشاورزی قروه پیش بینی کرده است امسال صد هزار تن تولید سیب زمینی در قروه حاصل می شود اما این سؤال پیش می آید که برای این تولید برنامه ای مدنظر است یا نه؟ سؤالی که پاسخ آن به سخنان کلیشه ای همیشگی می رسد.
به گفته «خسرو کریمی پناه» با توجه به اینکه غده بندی سیب زمینی شهرستان در هوای خنک صورت می گیرد جزو یکی از محصولات با کیفیت بوده و می طلبد در خصوص فروش آن اقداماتی اساسی صورت گیرد.
او در واکنش به منع صادرات سیب زمینی اظهار داشت که صادرات مقوله ای است که نیاز کشاورز و تولیدکننده بوده و نباید قطع شود بلکه کنترل و رصد آن ضرورت دارد.
«کریمی پناه» مدیریت هوشمند صادرات در کنار کنترل قیمت و سطح زیرکشت محصول را از جمله راهکارهای اساسی برای فروش هرچه بهتر محصول سیب زمینی می داند.
حوزه مدیریت نیازمند چکش کاری
بیشترین ارقام سیب زمینی قروه اسپریت، بانبا، جیلی، آگریا و مارفونا هستند. ارقامی که مطابق گفته های رئیس تعاونی سیب زمینی کاران شهرستان قروه به دلیل نوسانات ایجاد شده در بازار، افزایش هزینه تولید، بی مهری وزارتخانه و دست اندرکاران بخش صادرات رو به کاهش رفته و به کشاورز زیان وارد شده است.
«محمد صالح محمدی» نبود برنامه مدون برای تولید و صادرات را عامل کاهش کشت سیب زمینی دانست. «از یک طرف می گوییم اقتصاد مقاومتی و صادرات غیرنفتی و از طرف دیگر شاهد افزایش نرخ ارز هستیم که با هیچ مقیاسی برای کشاورز قابل قبول نیست و همین عامل بی رغبتی کشاورزان است.»
او از نبود سردخانه به اندازه کافی، نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی، افزایش هزینه ها، کمبود آب، مدیریت ناصحیح و… به عنوان زنگ خطری برای بخش کشاورزی نام برد.
امید به تغییرات
از بیستم مهر ماه که صادرات سیب زمینی منع شد و قیمت آن از هزار و ۵۰۰ نزول کرد چهره سیب زمینی کاران قروه ای در هم شد و زمینی ترین محصول شهرستان پا در هوا برای فروش ماند. بیشترین درد امثال «حاج رضا» زمانی است که می بینند محصول با کیفیتشان روی زمین مانده و دیگر رقبایشان محصولات با کیفیت پایین تر خود را قبل از دستور ممنوعیت صادرات فروختند و سودی دو چندان کرده اند.
سیب زمینی که دومی خوراک غالب اکثر مردم کشور است این روزها برای فروش دست به گریبان قانون منع صادرات بوده و معلوم نیست که آیا تذکرات نماینده مردم قروه و دهگلان در مجلس در این زمینه هم تأثیر خود را می گذارد یا نه؟
باد می وزد و مرد و زن، پیر و جوان زیر چشمک آفتاب پاییزی خم و راست می شوند و مشغول جمع آوری محصول سیب زمینی هستند و پشت سر خود گونی گونی سیب زمینی است که جا می گذارند و در این میان کشاورزان قروه ای با آرزوی تغییرات منتظر طلوع صبح امید هستند.
