خبرگزاری مهر ، گروه استان‌ها- فاطمه یوسفی: چالش آب در حال حاضر، یکی از مهم ترین چالش هایی است، که در جهان وجود دارد و البته این چالش در کشور ما تا حدودی بیشتر است، چرا که خشکسالی های اخیر سبب رسیدن منابع آب زیرزمینی و آب پشت سدها به پایین ترین حد ممکن شده است، تا جایی که این چالش می رود، تا به یک بحران جدی و واقعی تبدیل شود.
در این میان، عدم مدیریت منابع آبی به بخش کشاورزی ضربه های مهلکی وارد کرده و می کند، کشاورزان شهرستان ری در جنوب تهران به واسطه قرار گرفتن در حاشیه کلان شهر تهران با جمعیت چندین میلیونی همواره در معرض بیشترین آسیب ها قرار داشته اند و مسئولان در حال پاس کاری مشکلات موجود به یکدیگر هستند.
البته اخیرا اقدامات خوبی در خصوص مقابله با تنش های آبی جنوب تهران صورت گرفته که یکی از آن ها برگزاری همایش مشکلات آب و کشاورزی ری با حضور نمایندگان مردم در مجلس، کشاورزان، نمایندگان دولت و فرماندار ری، نمایندگان شرکت مترو تهران، سازمان جهاد کشاورزی استان تهران و … در روزهای اخیر بود، در همین زمینه و نیز در خصوص دستاوردهای همایش گفتگویی را با محسن علیجانی زمانی، دبیر مجمع نمایندگان استان تهران در مجلس شورای اسلامی و متولی برگزار کننده این همایش و از افرادی که به طور جدی پیگیر حل مشکل آب کشاورزان جنوب تهران است، انجام داده ایم، که مشروح آن به این شرح است:
* دستاورد همایش بررسی مشکلات آب و کشاورزی ری به طور خلاصه چه بود؟
خوب همایش بررسی مشکلات آب و کشاورزی ری بزگرار شد و نمایندگان کشاورزان، تعاونی ها و جهاد کشاورزی حضور داشتند و در حوزه کشاورزی و آب به مسائلی چون فرصت ها و تهدیدها پرداختند، کمیته امور زیر بنایی و اقتصادی گزارشی از پیگیری های انجام شده در حوزه آب ری خدمت کشاورزان ارائه داد و بعد هم پنلی برای بررسی مشکلات وجود داشت که به صورت پرسش و پاسخ انجام شد.
شرایط اقلیمی در کشور ما با ۴۰ الی ۵۰ سال پیش تغییر کرده است، حق آبه ها از رودخانه کرج و یا ماملو دیگر نیست، در گذشته آب خوب سبب طلایی شدن دشت ری شده بود، اما متاسفانه در حال حاضر این امر تغییرات فراوانی کرده است، اما امیدواریم با پیگیری کشاورزان، شوراها، نمایندگان، جهاد کشاورزی و … بتوانیم مشکلات را حل کنیم.
* این همایش ها ادامه دار است و یا به صورت مقطعی برگزار شد؟
سعی می کنیم این همایش به صورت ۳ تا ۶ ماه یک بار به صورت نشستی با حضور مسئولین استانی و منطقه، فرماندار و نمایندگان مجلس برگزار کنیم و قطعا وقتی نمایندگان حضور دارند و کشاورزان مشکلات خود را بیان می کنند، می تواند بازده خوبی داشته باشد و امیدواریم، بتوانیم به آن دشت طلایی ری برسیم.
* طرح هایی که برای حل معضل آب در «حسن آباد» وجود دارد چیست؟
در «حسن آباد» ۸ میلیون متر مکعب آب سد «شهید کلانتری» باید شبکه های آبیاری پایین دستی را آبیاری کند، که این میزان آب برای آبیاری نزدیک به ۳۰۰۰ هکتار و چندین روستا کفایت می کند، یا طرح «سیاب » را داریم که می تواند با تغذیه مصنوعی بسیاری از مشکلات قنوات و زمین ها را حل کند.
رودخانه شور نیز آب زیادی دارد ولی در دشت رها می شود که می توان و باید از این ظرفیت استفاده کرد.
* برای حل معضلات آب کشاورزی در بخش «کهریزک» چه باید کرد؟
در حوزه «کهریزک» رودخانه «کن» را داریم که ۱۲۰ میلیون متر مکعب آب آوری دارد و ۵۰ میلیون متر مکعب آن سهم کهریزک است، ولی با توجه به کانال «نواب» که در بند «جعفرآباد» زده شده است، کل آب سهم کهریزک به رباط کریم و جاهای دیگر منتقل می شود.
باید تعاونی کشاورزان ری تقویت شود و با کمک وزارت نیرو و جهاد کشاورزی بتوانیم، این ۵۰ میلیون مکعبی که می تواند بخش مهمی از زمین های کهریزک که در حال خشک شدن، فرسایش خاک و تخریب است، را آبیاری کند.
کهریزک حتی اگر هم صنعتی شود باز کمبود آب دارد، چرا که باید از چاه آب بگیرند، وقتی آن ۵۰ میلیون متر مکعب آب دریافت شود، حق آب های زیستی نیز پرداخت می شود و چاه ها آب خواهد داشت.
موضوع دیگر این که قسمت مرکزی کهریزک، می توان طرحی را اجرایی کرد که آب تصفیه خانه جنوب تهران از سمت روستاهای «قمصر» و «ده نو» به سوی مرکز کهریزک سرازیر شود.
* در خصوص حل معضلات آب در «قلعه نو» و حوزه مرکزی چه راهکارهایی متصور است؟
در حوزه قلعه نو و منطقه مرکزی ۲ تصفیه خانه داریم، که در سفر دی ماه ۹۴ ریاست جمهور به شهرستان ری وعده داده شد، که ۲ تصفیه خانه روی «سرخه حصار» در قالب طرح جمع آوری آب های سطحی تهران با ۲ بال غربی در «صالح آباد» و بال شرقی، احداث شود.
اگر این طرح ها تکمیل شود می تواند، ۳۰ هزار هکتار زمین را آبیاری کند.
* به طور کلی شهرستان ری چند هکتار زمین دارد و چه میزان از این اراضی زیر کشت قرار دارد؟
شهرستان ری ۶۰ هزار هکتار زمین دارد، ۳۰ هزار از این هکتار زمین کشت نمی شود و آن مقداری هم که کشت می شود، در مرز تهدیدهایی است، که یک نمونه از این تهدیدها در « چشمه علی» مشاهده می شود.
* مشکل کشاورزان «چشمه علی» چیست و چرا آب این چشمه تاریخی قطع شد؟
کشاورزان «چشمه علی» از دیرباز در ۶۰۰ هکتار کشت کرده و می کنند، اما اکنون دچار مشکل شده و حقآبه آن ها قطع و چشمه تاریخی با قدمت چند هزار سال قدمت و به تبع آن اراضی کشاورزی مورد تهدید قرار گرفته است.
چشمه علی از جهت گردشگری آثار قابل توجهی دارد، اما اقدامات انجام شده شرکت مترو سبب شد، که نه تنها آب کشاورزان قطع شود، که آن ها دچار مشکل شده و مجبور به خرید آب شوند و از این بابت خسارات فراوانی به آن ها وارد آید، باید شرکت مترو که در چشمه علی و خطوط دیگر به قنوات آسیب وارد کرده است، خسارات کشاورزان را پرداخت کند.
موضوع قنات هایی که در اثر احداث مترو آسیب دیده و یا در معرض آسیب است و نیز موضوع «چشمه علی» که هم از نظر تاریخی و هم از نظر آبیاری ۶۰۰ هکتار از اراضی شهرستان ری اهمیت دارد، باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
* وکلام آخر
در مجموع اگر مشکل آب را حل کنیم، مشکل کشاورزی حل می شود و اگر مشکل کشاورزی حل شود مشکل دامپروری، صنایع تکمیلی و صنایع تبدیلی حل خواهد شد.
ری هم با دید سنتی یعنی از جهت امنیت غذایی ظرفیت بسیار خوبی دارد و هم از نظر صنعتی که نگاه به کشاورزی می تواند یک نگاه خوبی باشد از جهت صنایع غذایی، صنایع دارویی، دامپروری و کارهای بسیار عظیمی می توان انجام داد.
باید دست دهیاران را برای حل معضلات باز گذاشت، البته برخی مشکلات در خود وزارتخانه ها است، به عنوان مثال بحث آب به سه وزارتخانه نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست مرتبط است، که می بایست با یک هم گرایی در استان یا شهرستان، با همکاری نمایندگان مجلس و نمایندگان دولت موضوعات را بررسی کرد.
