خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها-پدرام حکیم: دامغان برای پنجمین بار شاهد برگزاری جشنواره پسته است همایشی که مهمانانی از سراسر ایران و حتی کشورهای خارجی دارد و سال‌به‌سال به عرض و طول آن افزوده می‌شود اما این همایش نیز مانند تمام رویدادهای دیگر می‌بایست با تعریف اهدافی آغاز شود و در پایان حداقل نیمی از آن‌ها می‌بایست محقق شود تا بگوییم این رویداد موفق بوده است اما درباره جشنواره پسته دامغان چطور؟ این همایش در ادوار گذشته آیا توانسته نیمی از تمام انتظارات را برآورده سازد؟ ابتدا باید اهداف جشنواره پسته را بازخوانی کنیم.
شناساندن پسته دامغان به جهانیان
یکی از اهداف جشنواره پسته شناساندن ظرفیت‌های دامغان در حوزه تولید پشته به بازارهای منطقه‌ای، استان‌های مجاور و در مرحله بعد کشورهای منطقه و جهان است تا دروازه‌های بازارهای جهانی و منطقه‌ای را به‌سوی یکی از مرغوب‌ترین پسته‌های ایران اسلامی بگشاید این جشنواره با شناساندن ظرفیت‌های دامغان در حوزه تولید پسته به دنبال راهکارهایی است تا بتواند بازارهای هدف محصول تولیدی را به ورای مرزهای ایران اسلامی نیز امتداد ببخشد.
برخی کارشناسان معتقد هستند که در این بخش جشنواره پسته در ادوار نخست خود نتوانست موفقیت خوبی را کسب کند آن‌هم به این دلیل که برگزارکنندگان هنوز راه و روش درست هدف‌گذاری و جهت‌دهی به این برنامه را نمی‌دانستند اما به‌یک‌باره و با تغییر نگرش صورت گرفته در این همایش از سال ۹۶ شاهد رشد چشم‌گیری در حوزه مراودات بین‌المللی این محصول باشیم تا جایی که در سال ۹۷ اعلام شد پسته دامغان در سازمان جهانی مالکیت فکری (وای پو) ثبت جهانی شده است خبری که در عین شگفتی باعث خور سندی بسیاری از مردم استان سمنان شد.
از سوی دیگر حضور کشورهای خارجی و سفرای آن‌ها در جشنواره پسته و سرمایه‌گذارانی از جای‌جای ایران اسلامی و کشورهای منطقه‌ای نشان می‌دهد که جشنواره در حال بلوغ خود در حوزه شناساندن محصول پسته دامغان به جهانیان است. این امر هرچند دیر، اما به هر صورت شکل گرفت و توانست اتفاقات خوبی را در دامغان رقم بزند هرچند انتظارات از جشنواره سال جاری به‌مراتب بالاتر است.
سرمایه‌گذاری دیگر هدف جشنواره پسته
۱۳ هزار هکتار باغ پسته در دامغان وجود دارد که سالانه با تولید بیش از چهار هزار تن میلیاردها تومان ثروت را از دل خاک می‌آفرینند پس این امر به‌خودی‌خود نشان می‌دهد که همچنان جا برای سرمایه‌گذاری در این عرصه وجود دارد اما توسعه کشت پسته هدف اصلی این جشنواره نیست بلکه سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی که ارزش‌افزوده محصول پسته را افزایش می‌دهند ملاک خواهد بود.
پسته با یک فراوری ساده در قالب صنایع تبدیلی می‌تواند ده‌ها محصول را به بازار عرضه کند از پوست آن می‌توان کود، رنگ، خوراک دام و ده‌ها محصول دیگر ساخت و با فرآوری آن نیز می‌توان پسته آجیل، پسته خشک، خلال پسته، پودر پسته و چندین محصول دیگر را به بازار روانه کرد که قیمت تمام‌شده‌شان درمجموع ده برابر قیمت یک کیلوگرم پسته تازه خواهد بود لذا سرمایه‌گذاری در این زمینه نیاز و اولویت دامغانی‌ها است و نه صرفاً تولید محصول …
جشنواره پسته اما اگر بتواند سالانه فقط یک سرمایه‌گذار را در حوزه صنایع تبدیلی پسته جذب کند به نظر می‌رسد رسالت خود را در قبال این محصول شگفت‌انگیز در سطح استان سمنان ادا کرده است چراکه آن‌قدر مزیت‌های شگفت‌آور در پسته وجود دارد که اگر تک‌تک آن‌ها را احصا و مورد بهره‌برداری قرار دهیم نیازی به تولید دیگر محصولات کشاورزی نیستیم.
گردشگری نیاز دیگر دامغان
بدون شک دامغان یکی از کم‌نظیرترین شهرهای شمال شرق ایران ازلحاظ گردشگری است با وسعت کم آن‌قدر آثار تاریخی را یکجا درون خود جمع کرده که خیابان‌ها و روستاهای حومه‌اش چون جُنگی از تصاویر تاریخی می‌ماند همچنین اقلیم طبیعی این شهرستان نیز در جذب گردشگر مؤثر است اما از سوی دیگر باوجوداین همه ظرفیت همچنان جوانان این شهرستان از بیکاری رنج می‌برند حال‌آنکه اگر مدیریتی درست در عرصه گردشگری این شهرستان وجود داشت بااین‌همه مزیت در حوزه توریسم اصلاً جان بیکاری در دامغان وجود نخواهد داشت.
جشنواره پسته اما یک هدف‌گذاری دیگر نیز در حوزه گردشگر دارد این جشنواره سعی دارد تا با شناساندن ظرفیت‌های دامغان و با برپا کردن نمایشگاه‌هایی از صنایع‌دستی و … جاذبه‌های این شهرستان را بشناساند همچنین با رایزنی‌های صورت گرفته تورهای گردشگری در تهران و سایر شهرهای کشور به این جشنواره گردشگر می‌آوردند تا در کنار دیگر رویدادها مانند گل غلتان، امام در، شیردوشان و … مجموعه‌ای از جشنواره‌های بومی، مردمی و گردشگری را شکل دهند اما در این حوزه به نظر می‌رسد جشنواره پسته همچنان دارای نقاط ضعفی است که از دوره پنجم، رفع این نقاط ضعف انتظار می‌رود.
بازار فروش در اولویت
دیگر هدف‌گذاری جشنواره پشته دامغان که شاید ازنظر بهره‌برداران و نه مسئولان، مهم‌ترین آن‌ها نیز قلمداد شود دست‌یابی دامغانی‌ها به بازارهای فروش پایتخت، کشورهای خاورمیانه و حتی جهان است به گفته مدیرکل جهاد کشاورزی استان سمنان، پسته دامغان آن‌قدر ظرفیت دارد که بتوان آن را یکی از مرغوب‌ترین پسته‌های کشور ازنظر مزه، طعم و کیفیت دانست اما اگر این محصول راه خود را به بازارهای جهانی پیدا نکند آیا فایده‌ای هم دارد؟
بسیاری کارشناسان معتقد هستند که محصولات منحصربه‌فرد ایران مانند فرش، زعفران، پسته و … می‌توانند بخش اعظمی از بار اقتصادی غیرنفتی ایران را به دوش بکشند نکته‌ای که در اقتصاد مقاومتی نیز دارای اهمیت است چراکه اقتصاد مقاومتی به درون‌گرایی و برون‌نگری نگاه ویژه‌ای دارد پس جشنواره پسته باید درباره مهم‌ترین معضل کشاورزان یعنی یافتن بازار فروش، تأثیرگذار باشد وگرنه از تأثیرگذاری‌اش دور خواهد شد.
صادرات محصول تازه، یک نیاز مهم
یکی از مسائل مهم در صادرات پسته تازه خوری آن است محصول پسته پس از چیده شدن از درخت به‌سرعت سیاه می‌شود و بهترین زمان فروش آن‌که پرطرفدارترین آن‌ها نیز محسوب می‌شود، زمانی است که پوست زرد و قرمز آن هنوز بر روی میوه قرار دارد پس باید با سرعت آن را به بازار رساند در سال ای اخیر به دلیل نبود هواپیما و مرز هوایی در استان سمنان این محصول نتوانسته آن‌چنان‌که بایدوشاید به بازارهای تازه خوری کشورهای همسایه، منطقه، خاورمیانه و جهان دست یابد اما با تحقق مرز هوایی شاهرود که هنوز مورد بی‌مهری مسئولان مرکز استان قرار دارد، شاید بتوان این مورد را رفع کرد.
درنهایت باید گفت جشنواره پسته برای تأثیرگذاری باید در چهار محور، بازار فروش و صادرات، گردشگری، سرمایه‌گذاری و شناساندن پسته دامغان به جهانیان اثرگذار باشد تا جوابگوی هزینه‌های برگزاری‌اش را بدهد در سال های اخیر عملکرد این جشنواره بسیار خوب و در برخی موارد حتی شگفت‌انگیز بوده که باید از برگزارکنندگان آن تشکر کرد اما در دوره های نخست، کار با کاستی های بسیاری همراه بود امسال اما خوشبختانه جشنواره پسته در شرایط خوبی برگزار می‌شود هرچند قیمت دو برابری پسته نسبت به سال گذشته این جشنواره را تحت الشعاع قرار داده است.
