به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری سمپاشی گروپ بعد از جنگ اوکراین و روسیه و توقف صادرات کالاهای اساسی، به ویژه در کشورهای دارای وابستگی مواد غذایی به یک‌باره شاهد کمبود و جهش قیمتی این محصولات بودیم و حتی دولت‌ها را برای اداره امور جامعه خود با مشکل مواجه کرد.
این رویداد در ایران با برداشته شدن ارز ۴۲۰۰ تومان واردات نهاده‌های دامی و مردمی سازی یارانه‌ها هم زمان شد و به یک باره فشارِ قیمتی زیادی در بازار ایجاد کرد، هرچند که بخشی از این حباب ترکید و سرعت افزایش قیمت‌ها کاسته شد؛ عدم کمبود مواد غذایی در این شرایط خود اتفاقی مهم برای کشور است و تولید حفظ شد.
از طرفی اهمیت موضوع خودکفایی یا خوداتکایی در تولید کالاهای اساسی در این دوره به خوبی برای جهانیان مشخص شد؛ در کشور ما نیز در دولت سیزدهم این موضوع با جدیت بالاتری دنبال می‌شود.
سید جواد ساداتی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی در این ارتباط با خبرگزاری سمپاشی گروپ به گفتگو نشست و علاوه بر آن مشروح اقدامات وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم در حوزه‌های مختلف را بیان کرد. شرح این مصاحبه در ذیل مطلب آمده است.
سمپاشی گروپ: خودکفایی و خوداتکایی در تولید کالاهای اساسی سیاست راهبردی کشور است هرچند منتقدانی هم دارد؛ اما جنگ اخیر اروپا اهمیت این امر را برای همه روشن کرد. برخی از قدرت‌های اقتصادی جهان با مشکلات امنیت غذایی مواجه شدند؛ وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم برای عبور از این شرایط بحرانی چه اقداماتی را در دستور کار قرار داد؟
از گذشته امنیت غذایی در تمام کشورها مورد توجه بوده و حتی در قانون اساسی آنها آمده است, در جنگ اوکراین و روسیه اهمیت امنیت غذایی، بیشتر مشخص شد.
دنیا در این سال‌ها به‌سمت قدرت و اقتدار غذا رفته است و دیگر تنها تأمین آن مورد اهمیت نیست.
تأمین امنیت غذایی در همه کشورها باید وجود داشته باشد؛ اکنون دولت‌ها از حوزه غذا به‌عنوان یک قدرت استفاده می‌کنند به طوری که آمریکا با داشتن ۴ درصد جمعیت جهان غذای ۳۷ درصد مردم جهان را تولید می‌کند.
قدرت و اقتدار غذا کمتر از قدرت نظامی نیست چه‌بسا در مواردی اقتدار غذا از اقتدار نظامی بالاتر است و در گذشته نیز دیدیم که با وجود سرنگون کردن هواپیمای روسیه توسط ترکیه، بعد از مدت کوتاهی دوباره روابط دو کشور برقرار شد و روسیه شروع به واردات مواد غذایی از ترکیه کرد؛ در واقع اقتدار نظامی مقابل اقتدار غذایی زانو زد.
غله، مانند فشنگ و انبار مهمات است
غله مانند فشنگ و انبار مهمات است و در جنگ اوکراین دیدیم که کشورهایی که وابستگی‌هایی به واردات مواد غذایی به ویژه غلات داشتند این وابستگی خود را به صورت کمبود مواد غذایی، صف خرید و اغتشاش نشان داد و حتی از کمبود غذا تغییرات سیاسی ایجاد شد.
در دولت سیزدهم با وجود افزایش قیمت جهانی غذا تا ۱۲۰ درصد، اتصال تعطیلات عید نوروز و ماه رمضان، افزایش دستمزدها در سال جدید و مردمی‌سازی یارانه‌ها، با برنامه ریزی‌های انجام شده هیچ کمبودی در تأمین غذا برای مردم ایجاد نشد و با همت مرغداران و دامداران تمام نیاز مردم تولید شد.
جامعه کشاورزی با جود مشکلات زیادی که مواجه بود پای مردم ایران ایستاد و به کار خود ادامه داد. قبل از دولت سیزدهم در بسیاری از موارد قیمت خرید تضمینی گندم با نرخی تعیین می‌شد که که با هزینه های تولید کشاورزان هماهنگی نداشت اما این قشر با عشق و غیرت در تولید همکاری داشتند.
بخش تولید هنوز مشکلات و شرایط سختی دارند ما در تلاش هستیم که از مشکلات تولید بکاهیم که اقداماتی نیز انجام شده است تا با موفقیت از این شرایط عبور کرده و تولید به سطح ایده‌آل خود برسد.
مرغداران و دامداران بعد از مردمی‌سازی یارانه‌ها شرایط سختی را تحمل کردند و هنوز متحمل هستند اما این بخش در خدمت به مردم کوتاهی نکردند و از طرف دولت مورد حمایت هستند.
واحدهای کوچک مرغداری و دامداری چه تسهیلات ویژه ای دریافت می‌کنند؟
سمپاشی گروپ: بسیاری از واحد های بزرگ و بهره ور با وجود مشکلاتی که داشتند توانستند از شوک افزایش هزینه های تولید ناشی از مردمی سازی یارانه ها عبور کنند اما واحدهای کوچک مرغداری و دامداری بعد از این رویداد بیشترین مشکلات را تجربه کردند؛ به غیر از تسهیلات بانکی سرمایه در گردش (که گفته می شود ۱۰ درصد سرمایه در گردش دامداران را تامین می کند) اقدامات دیگری نیز برای حل مشکل این بخش دارید؟
بیشترین نگرانی ما بعد از مردمی‌سازی یارانه‌ها و افزایش هزینه‌های تولید، مربوط به واحدهای تولیدی کوچک و متوسط است، به همین منظور ۲۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات ارزان‌قیمت تصویب کردیم تا سرمایه در گردش مورد نیاز این واحدهای تولیدی تأمین شود؛ تا امروز ۹ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان تسهیلات توسط ۸۸ هزار تولیدکننده بخش دام و طیور دریافت شده است.
حدود ۱۵ هزار دامدار کارت با کمترین میزان بهره بانکی به دامداران و مرغداران کوچک و روستایی اختصاص یافت که حداقل ۵۰ درصد سرمایه در گردش آنها از این محل تأمین می‌شود.
مازاد تولید مرغداران در بازار مرغ موجود در بازار نیز جمع‌آوری شد و در مدت ۱۰۰ روز ۴۵ هزار تن مرغ به‌قیمت مصوب خریداری شده است و مازاد شیر تولیدی دامداران نیز با کمک بخش خصوصی جمع‌آوری و تبدیل به شیرخشک شد.
بعد از کانادا دومین گله بزرگ گاو شیری در دنیا متعلق به ایران است و ۱۱ میلیون تن شیر در ایران تولید می‌شود که حفظ این دام‌ها برای کشور مورد اهمیت است.
خرید تضمینی گوشت قرمز نیز انجام و اخیراً مجوز صادرات دام زنده صادر شد؛ اولین محموله دام زنده برای صادرات در قرنطینه است؛ عوارض صادرات محصولات لبنی نیز برداشته شد. شرایط مرغداران و دامداران را حس می کنیم و به دنبال رفع مشکلات آنها هستیم.
۳۰ میلیون تخم مرغ نطفه دار برای حفظ گله‌ها خرید تضمینی شد
حفظ تولید مجتمع‌های مرغ مادر برای تولید جوجه یک روزه و تداوم تولید برای ما بسیار مورد اهمیت است، در صورتی که حذف شوند در واقع گله های مولد این بخش از بین خواهد رفت و ۱۴ ماه طول می کشد تا دوباره احیا شوند.
از تولید کنندگان مرغ مادر ۳۰ میلیون تخم مرغ نطفه دار خرید تضمینی شد تا گله ها حفظ شود و در نیمه دوم سال با افزایش مصرف مرغ و تخم مرغ امیدواریم تولیدات این بخش دوباره بتوانند به سرعت به وضعیت اوج تولید خود برسند و بازار های صادراتی را به دست آورند.
افزایش قیمت بعد از مردمی سازی یارانه طبیعی است
سمپاشی گروپ: مردم به عنوان مصرف کننده از وزارت جهاد کشاورزی انتظار دارند که در کنار حمایت از تولید، حقوق آنها نیز رعایت شود، برای این بخش چه اقدامی شد؟
در حالی که در شب عید سال قبل مردم برای خرید مرغ با ارائه کد ملی و تحمل صف‌های طولانی، مرغ خریدند اما در شب عید سال جاری مشکلی برای تأمین بازار نداشتیم و بازار آرامی تجربه کردیم.
دلیل این ثبات در بازار قیمت مواد غذایی در شب عید و ماه رمضان، آن است که امور تولید و مصرف به صورت هم زمان در وزارت جهاد کشاورزی دنبال شد.
افزایش قیمت‌هایی نیز که بعد از مردمی سازی یارانه ها به وجود آمد، امر طبیعی است زیرا به یک باره مواد اولیه تولید مانندکنجاله سویا از ۳۴۰۰ تومان به ۱۷۳۰۰ تومان رسید ، طبیعی است که قیمت‌ها افزایش می یابد.
سمپاشی گروپ: از وضعیت صادرات مواد غذایی به کشور های همسایه چه ارزیابی دارید؟
تولیدات کشاورزی ایران در سبد غذایی کشور های همسایه ۲ درصد است که باید ارتقا یابد.
هیچ کشوری در جنوب غرب آسیا قدرت رقابت با ایران را در تولیدات کشاورزی ندارد اما این صندلی اکنون توسط کشور های دیگر اشغال شده است؛ افزایش صادرات محصولات کشاورزی به کشور های همسایه حتی امنیت کشور را ارتقا می‌دهد زیرا مردم و کشورها به کسی که به آنها غذا می دهد، احترام می گذارند.
ارزانی مواد غذایی در راه است!
سمپاشی گروپ: بعد از توافق روسیه و اوکراین برای صادرات مواد غذایی، قیمت جهانی این محصولات در دنیا افت کرد به طوری که در برخی از غلات و نهاده ها شاهد ریزش قیمت به قبل از جنگ دو کشور بودیم؛ این روند کاهش قیمت ها به بازار ایران نیز منتقل شده است یا خواهد شد؟
روند کاهش قیمت مواد غذایی در بازار ایران نیز قابل مشاهده است اثرات این رویداد در بازار ایران نیز قابل مشاهده است به‌طوری که تورم ماهانه مواد غذایی از ۱۵ درصد به ۲ درصد کاهش یافت.
کاهش نرخ نهاده‌ها در دنیا در بازار ایران نیز منجر به کاهش قیمت‌ها شده است به‌طوری که اکنون در بازار ایران قیمت حبوبات کاهش یافته است؛ طبیعی است که روند کاهش قیمت مواد غذایی در کشور با تأخیر همراه باشد زیرا تا یک ماده غذایی وارداتی به ایران برسد زمان‌بر است.
قیمت روغن نیز در بازار داخلی کاهش یافته است درحالی که روغن‌هایی که اکنون در بازار عرضه می‌شود با قیمت بالا خریداری شده است و بعد از کاهش قیمت‌های جهانی، روغن جدیدی به بازار نیامده است.
همزمان با کاهش قیمت مواد غذایی در جهان روند قیمتی بازار مواد غذایی کشور نیز نزولی است و به‌تدریج قیمت‌ها کاهش می‌یابد، وزارت جهاد کشاورزی نیز اقدامات نظارتی خود بر بازار را انجام می‌دهد.
وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم با وجود اینکه نیرو و زیرساخت های لازم را برای نظارت بر بازار نداشت، ۸۶۵ هزار بازرسی با کمک پرسنل، خود، بسیج و حتی نیروهای بازنشسته این وزارتخانه انجام داد.
سمپاشی گروپ: در آستانه سال زراعی جدید و تعیین قیمت خرید تضمینی کالاهای اساسی هستیم، در صورتی که نرخ مصوب این محصولات از جمله گندم مشخص شده نرخ ها را اعلام کنید یا نرخ های پیشنهادی خود وزارت جهاد کشاورزی را در اختیار مخاطبان قرار دهید.
از ۱۵ شهریور ماه به بعد فعالیت کشاورزان برای سال زراعی جدید و تامین امنیت غذایی شروع می شود، بنابراین نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی تا این تاریخ مشخص خواهد شد تا کشاورزان با خیال آسوده بتوانند برای تولید اقدام کنند.
نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی به‌زودی ابلاغ می‌شود
قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی به زودی ابلاغ می‌شود، نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی اکنون در شورای قیمت‌گذاری درحال بررسی است.
قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی برای سال جدید با مشارکت کشاورزان در حال تعیین است.
میزان افزایش قیمت نرخ‌های خرید تضمینی محصولات زراعی در سال جاری هنوز مشخص نیست اما در شورای قیمت‌گذاری با حضور نمایندگان کشاورزان تعیین می‌شود.
سمپاشی گروپ: بعد از مسائلی که در زمان تحویل دولت سیزدهم برای ذخایر کالاهای اساسی وجود داشت اکنون به شرایط مطلوبی رسیده اید؟
ذخایر راهبری کشور در بهترین شرایط است و در همه وضعیت خود از لحاظ گندم، مرغ، گوشت، شکر و برنج قرار دارد و با برنامه های انجام شده شرایط ایده عالی داریم.
الگوی کشت محصولات کشاورزی از سال زراعی جدید اجرا می‌شود
سمپاشی گروپ: الگوی کشت که می تواند به تولید نظم و نظام بدهد به طور معمول در کشور اجرا نمی‌شود؛ دولت سیزدهم چه برنامه ای در این خصوص دارد؟
یکی از ابزارهای رعایت الگوی کشت درکشور ایجاد مطلوبیت قیمت و ارائه مشوق‌های تولید در کشت قراردادی است و با دستور یا سفارش نمی توان کشاورزان را به سمت الگوی کشت سوق داد.
کشاورزی نیز یک فعالیت اقتصادی است و فرقی با دیگر بخش‌ها ندارد به همین منظور کشاورز نیز برای انتخاب کشت خود، به سود آور و اقتصادی بودن آن توجه می‌کند.
وزارت جهاد کشاورزی از ابتدای کار خود کشاورزی قراردادی را به عنوان یکی از محورهای اصلی قرار داده است؛ کشاورزی قراردادی مدرن ترین روش حمایت از تولید در دنیا است.
قبل از شروع دولت سیزدهم حدود یک درصد از تولیدات کشاورزی کشور قراردادی بود، در حالی که در دنیا این رقم به‌طور متوسط ۴۰ درصد است و حتی تا ۹۰ درصد نیز کشت به‌صورت قراردادی وجود دارد.
هدف‌گذاری ما در دولت سیزدهم آن است که تولید کشت قراردادی را در دولت سیزدهم به ۲۰ درصد برسانیم؛ از شروع دولت ۲۶۰ هزار هکتار از اراضی گندم و ۴۵ هزار هکتار اراضی برنج را به‌سمت کشت قراردادی برده‌ایم.
با ابزارهای مختلفی مانند قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی، کاهش قیمت آب‌بها برای محصولات مورد نظر و سایر سیاست‌های حمایتی از تولید کالاهای اساسی، الگوی کشت در سال زراعی جدید اجرا می‌شود.
سال آینده در تولید گندم به خودکفایی می‌رسیم
سمپاشی گروپ: با روندی که شاهد آن هستیم به نظر می رسد به خودکفایی در تولید گندم نزدیک هستیم؛ سال آینده خودکفا خواهیم بود؟
سال گذشته برای اولین بار در دولت سیزدهم قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی در ۱۵ شهریور ماه اعلام شد. با ارائه قیمت مناسب، تولیدکننده راغب به تولید محصولات اساسی شد و حتی با آغاز جنگ در اروپا و افزایش قیمت‌های جهانی قیمت‌ها در ایران نیز دوباره به‌روز شد.
با توجه به روند مناسب تولید گندم و برداشت این محصول پیش‌بینی می‌شود که بیش از ۷٫۵ میلیون تن خرید تضمینی گندم داشته باشیم.
با برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری‌ای که برای تولید گندم در کشور انجام شد، پیش‌بینی می‌شود که در سال آینده با خرید ۹ میلیون تن گندم به خودکفایی در تولید گندم مورد نیاز خبازی دست یابیم.
کاهش ۲۵درصدی قیمت کود در دولت سیزدهم
قیمت کودهای شیمیایی ۲۵ درصد کاهش یافت تا میزان تمایل کشاورزان برای تغذیه مناسب محصولات کشاورزی افزایش یابد؛ در سال جاری با وجود اینکه از نظر اقلیم و خشکسالی تغییری نداشتیم، میزان تولید برنج در کشور ۲۵ درصد افزایش یافته است و میزان ریزش و ضایعات این محصول در زمان برداشت کاهش یافت.
برنامه‌ریزی شده است که با همراهی بخش خصوصی بتوانیم کل گندم تولید کشور را به‌سمت کشت قراردادی ببریم.
خود کفایی در تولید ذرت علوفه ای
سمپاشی گروپ: خودکفایی در تولید دیگر کالاهای اساسی دیگری نیز در دسترس است؟
با تولید ۱۴ میلیون تن ذرت علوفه‌ای در تولید این محصول به خودکفایی رسیدیم و با افزایش یک میلیون‌تنی جو، تولید این محصول در کشور ۳۰ درصد افزایش یافت.
رئیس جمهور در بازدید اخیر از وزارت جهاد کشاورزی خط‌مشی‌هایی برای این وزارتخانه ترسیم کردند که اگر بخواهیم آن را در یک جمله خلاصه کنیم باید آن را در این جمله آقای رئیس جمهور جست‌وجو کنیم: «وزارت جهاد کشاورزی مسئولیت تولید غذای باکیفیت، سالم، ارزان و با منشأ داخلی دارد».
بر اساس فرمایشات رهبرمعظم انقلاب برای خوکفایی و افزایش تولید کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی برنامه دارد که تولید سبزی صیفی را به فضای گلخانه ای ببرد و در اراضی آبی برای کشت کالاهای اساسی اقدام کند.
برای تحقق این امر نیازمند ۱۰۰ هزار هکتار فضای گلخانه ای هستیم که در حال حاضر ۲۳ هزار هکتار فضای گلخانه ای داریم و با ایجاد حدود ۲۳ هزار هکتار فضای گلخانه ای جدید این مهم محقق خواهد شد؛ با راه اندازی نهضت گلخانه سازی این مهم دست یافتنی است.
کاشت علوفه در ۵۰ میلیون هکتار از مراتع با استفاده از آب سبز
همچنین تولید علوفه را برای جای کاشت در مزارع به مراتع خواهیم برد به طوری که در ۵۰ میلیون هکتار از مراتع می توانیم علوفه بکاریم که از آب سبز هم استفاده می‌کند.
وزارت جهاد کشاورزی موافق اجرای کالابرگ است
سمپاشی گروپ: ارائه کالابرگ نان و دیگر کالاهای اساسی اجرا خواهد شد یا روند توزیع یارانه نقدی ادامه خواهد داشت؟
وزارت جهاد کشاورزی موافق اجرای کالابرگ است؛ چند بخش در دولت بر اجرای کالابرگ در کشور در حال فعالیت هستند تا بسترهای لازم را ایجاد کنند؛ اجرای این طرح به طور قطع به نفع تولید خواهد بود.
این اقدامات هر موقع به نتیجه برسد طرح کالابرگ اجرا خواهد شد. تصمیم گیری در این ارتباط در داخل وزارت جهاد کشاورزی انجام نخواهد شد و خود دولت در این ارتباط تصمیم گیری خواهد داشت.
مدل جدید آبخیزداری توسط مردم اجرا می‌شود
سمپاشی گروپ: روند اجرای عملیات آبخیزداری در کشور کند است، دولت سیزدهم تغییر رویه ای در این خصوص خواهد داشت؟
پدیده سیل در ایران با موضوع کم آبی در تضاد است؛ سیل اخیرخسارت‌های زیادی به بخش کشاورزی و زیرساخت‌های آن زد، چطور می‌شود که با کم آبی مواجه باشیم اما شاهد بروز سیل نیز باشیم؛ این امر نشان می دهد که مداخلات طبیعی باعث این امر شده و در حوزه آبخیر مشکلاتی ایجاد شده است.
از بین رفتن مرتع، جنگل، انجام ساخت و ساز ها، از بردن حریم رودخانه و غیره باعث بروز سیل در کشور می شود و باید عملیات آبخیزداری در کشور انجام شود.
۱۲۵ میلیون هکتار از اراضی کشور نیاز به آبخیزداری دارند که ۹۰ میلیون هکتار از آن باقی مانده است؛ در سال ۱۴۰۰ به اندازه ۱٫۱ هکتار عملیات آبخیزداری در کشور انجام شد با این روند باید ۹۰ سال صبر کنیم تا همه اراضی مورد نیاز آبخیزداری در آنها عملیات انجام شود.
احیا گیر آبخیزداری در کشور رهبر معظم انقلاب هستند که با دستور ایشان سالانه ۲۰۰ میلیون یورو به آبخیزداری داده شد اما از سال قبل به خاطر مشکلات بودجه ای این مبلغ پرداخت نشد اما با این وجود ۲ میلیون هکتار آبخیزداری در کشور انجام شد.
تامین مالی ۲۵ همت برای اجرای عملیات آبخیزداری توسط خود دولت دورنمایی روشنی ندارد، بنابراین باید به سمت مردمی سازی آبخیزداری برویم .بر این اساس افراد عملیات آبخیزداری و در کنار آن بهره برداری اقتصادی نیز انجام می‌دهند و آن منطقه را نگهداری می کنند.
منابع مالی که برای درمان سیل در کشور هزینه می شود باید به درمان آن یعنی آبخیزداری اختصاص یابد. اگر بتوانیم سالانه ۱۰ میلیون عملیات آبخیزداری در کشور انجام شود ظرف مدت ۱۰ سال عملیات آبخیز داری مورد نیاز کشور تمام می‌شود.
لایحه آبخیزداری با این مدل ارائه می‌شود که با توجه اهمیتی که آبخیزداری برای دولت دارد به نظر می رسد با آن موافقت شود.
گفتگو از ابراهیم نژادرفیعی
انتهای پیام/
